قرارداد اختیار معامله، قراردادی است که بین خریدار و فروشنده منعقد می‌شود؛ به‌نحوی‌که فروشنده اختیار، متعهد به تحویل دارایی (باقیمت مشخص) یا وجه در تاریخ مشخصی در آینده می‌شود؛ اما خریدار اختیار خرید متعهد به تحویل دارایی یا وجه در آینده نخواهد بود و تنها مختار به خرید آن خواهد بود. درواقع در قراردادهای اختیار معامله، خریدار مختار به انجام معامله است، اما فروشنده در صورت تمایل خریدار، مجبور به انجام معامله است.

قراردادهای اختیار معامله به دو دسته قرارداد اختیار خرید و قرارداد اختیار فروش تقسیم می‌شوند. قراردادهای اختیار خرید در بازار بورس قابلیت خرید و فروش دارند. کسی که خریدار اختیار خرید است یعنی حق خرید دارایی را برای خود رزرو می‌کند. کسی که فروشنده اختیار خرید است متعهد (مجبور) است دارایی را باقیمتی که از الآن تعیین می‌شود در تاریخ مشخصی در آینده به خریدار بفروشد.

قراردادهای اختیار فروش نیز در بازار، خرید و فروش می‌شوند. خریدار اختیار فروش، حق فروش دارایی را باقیمت مشخص در زمانی مشخص در آینده رزرو می‌کند. در مقابل فروشنده متعهد است که دارایی را در زمان مشخص در آینده از خریدار بخرد.

اهرم مالی

در یک تعریف کلی می‌توان گفت که با توجه به مکانیزم اخذ وجه تضمین (مفهوم وجه تضمین در ادامه توضیح داده خواهد شد) در ابتدای ورود به قرارداد اختیار معامله که تنها درصدی از ارزش معامله را شامل می‌شود، می‌توانید بدون داشتن مبلغی به اندازه کل ارزش دارایی پایه، آن را معامله کنید و از بازدهی آن بهره‌مند شوید.

مزیت زمانی برای تصمیم‌گیری

قراردادهای اختیار معامله این امکان را برای سرمایه‌گذاران فراهم می‌کنند تا با پرداخت درصدی از قیمت سهم، جریان معامله خود را تثبیت کرده و در زمان باقیمانده تا سررسید، تصمیم مناسب را اتخاذ کنند.

در زمان انعقاد هر قرارداد اختیار معامله موارد زیر مشخص می‌شود:

1- مبلغ یا قیمت اختیار معامله (Premium)

قیمت اختیار معامله یا پرمیوم، مبلغی است که خریدار اختیار‌ معامله‌ به فروشنده اختیار معامله می‌پردازد.

2- دارایی پایه (Underlying asset)

دارایی پایه، همان دارایی موضوع قرارداد است که خریدار اختیار معامله، اختیار خرید یا فروش آن را می‌خرد.

3- قیمت اعمال یا قیمت توافقی (Exercise price or Strike price)

 قیمت اعمال قیمتی است که در زمان عقد قرارداد مشخص می‌شود. خرید یا فروش دارایی در آینده بر مبنای قیمت اعمال انجام می‌شود.

4- سررسید یا تاریخ انقضا (Exercise date or Expiration date or Maturity)

 سررسید یا تاریخ انقضا، تاریخ ذکر شده در قرارداد است که اعمال اختیار در آن تاریخ (نوع اروپایی) یا قبل از آن (نوع آمریکایی) امکان‌پذیر است.

در هر قرارداد اختیار معامله، یک طرف، فروشنده و طرف دیگر خریدار است. از طرف دیگر، دو نوع اختیار شامل اختیار خرید و اختیار فروش وجود دارد. بنابراین انواع موقعیت‌ها در معاملات اختیار‌ معامله‌ به شرح زیر است:

1- موقعیت خرید اختیار خرید (Long Call Option)

2- موقعیت فروش اختیار خرید (Short Call Option)

3- موقعیت خرید اختیار فروش (Long Put Option)

4- موقعیت فروش اختیار فروش (Short Put Option)

1. اختیار معامله در سود (in the money)

اختیار معامله در سود وضعیتی است که در آن، خریدار اختیار‌ معامله‌ با اعمال اختیار خود به سود می‌رسد.

2. اختیار معامله بی‌تفاوت (at the money)

ختیار معامله بی‌تفاوت وضعیتی است که در آن، خریدار با اعمال اختیار خود نه سود می‌کند و نه زیان.

3. اختیار معامله در زیان (out of the money)

اختیار معامله در زیان وضعیتی است که در آن، خریدار اختیار‌ معامله‌ با اعمال اختیار خود زیان می‌کند.